Альцгеймер ауруы - бұл есінің үдемелі жоғалуымен және қыртыстық ошақтық бұзылулармен толық деменциямен көрінетін кәрілік жарыместіктің бір түрі. Аурудың негізінде кәрілік деменциясының басқа түрлеріне қарағанда үлкен ошағымен сипатталатын мидың, негізінен оның қыртысының диффузиялық атрофиясы.
Деменцияға қатысты ақпараттың жетіспеушілігі әлі де шұғыл іс-қимыл жасауды қажет ететін проблема болып табылады. Көптеген адамдар бұл ауру қартаюдың қалыпты бөлігі деп қателеседі.
Альцгеймер ауруының ең маңызды қауіп факторы жас болып табылады. Альцгеймер ауруы бар пациенттердің көпшілігі 65 жаста. Дегенмен, ауру 65 жасқа толмаған адамдарда да кездеседі.
Альцгеймер ауруы қартаюдың қалыпты бөлігі емес екенін түсіну маңызды. Есте сақтау қабілетінің жоғалуы әдетте Альцгеймер ауруының алғашқы ескерту белгілерінің бірі болып табылады. Аурудың бастапқы кезеңінде есте сақтау қабілетінің жоғалуынан басқа келесі белгілер бар: адам таныс жерлерде жоғалуы мүмкін; ақшаны қайта есептеу, шоттарды төлеу қиынға соғады; адам бір сұрақты бірнеше рет қояды; күнделікті тапсырмаларды орындау үшін ұзағырақ уақыт қажет; заттарды жоғалтады; көңіл-күй кенеттен өзгереді.
Сонымен қатар, маңызды қауіп факторлары — гипертония, жоғары холестерин (дислипидемия), атеросклероз, қант диабеті, семіздік, дұрыс тамақтанбау, отырықшы өмір салты, бас жарақаттары, дәрі-дәрмектер (седативті), темекі шегу, әсіресе пассивті темекі шегу, лас ауа, пестицидтер. Деменцияны мүмкіндігінше ертерек анықтау және дәрілік емес емдеуді бастау өте маңызды. Бұл дәрі-дәрмектің басталуын 4,3 жылға кешіктіреді және емдеуге жатқызу мерзімі 4 есе қысқарады.
Бүгінгі таңда елімізде нерв аурулары, психиатрия, медициналық жоғары оқу орындарының геронтологиясының жетекші кафедралары дәрігерлерді когнитивті дисфункциялар, деменциялар туралы ақпараттандыру, ҚР бұйрықтарымен танысу үшін үлкен білім беру жұмысын жүргізуде.
Егде және кеш жастағы неврологиялық және психикалық бұзылулар, атап айтқанда Альцгеймер түріндегі деменциялар Қазақстанның медициналық жоғары оқу орындарында оқытудың барлық үш сатысында зерттеледі.
Қазақстанда ерте қартаю белгілері бар егде жастағы топтардың пациенттеріне гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру амбулаториялық-емханалық, стационарлық және стационарды алмастыратын деңгейлерде жүзеге асырылады.
Ерте диагностика алгоритмі ұсынылған ЖПД, терапевттер, МСАК невропатологтары үшін «Егде жастағы орташа когнитивті бұзылуларды ерте диагностикалау және профилактикасы» әдістемелік ұсынымдары шығарылды, тұрақты негізде ЖПД, невропатологтарды, терапевттерді және когнитивті төмендету мәселелері бойынша басқа да мамандарды ақпараттандыру, оқыту мақсатында семинарлар, вебинарлар, интерактивті мастер-кластар, нейродегенеративті процестерге баса назар аудара отырып, «Нейродегенеративті аурулар» біліктілігін арттыру циклдары, невропатолог мектебі өткізіледі.
Симптомдарды ерте анықтау және қауіп факторларын бағалау үшін мамандар тобы Қазақстан үшін myMind тестін бейімдеді. Бұл халықаралық сауалнама кез-келген адамға дәрігерге бару қажеттілігін анықтай алады.
Алматы қаласының 15 емханасының базасында С. Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ нерв аурулары кафедрасының қызметкерлері персоналын оқыта отырып жүргізген және орташа когнитивті бұзылулар мен деменцияның негізгі қауіп факторлары анықталған 60 және одан үлкен жастағы адамдарда когнитивті бұзылулардың скринингі орташа когнитивті төмендеудің жоғары таралушылығы 30%-дан астам екенін көрсетті, бұл алдағы 5-10 жылда деменцияның дамуының қолайсыз болжамдарына әкелуі мүмкін.
Дереккөз: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің баспасөз қызметі.
