ҚАЗАҚСТАН МЕН ӨЗБЕКСТАННЫҢ ФАРМНАРЫҚТАРЫ
Proxima Research Өзбекстан директоры Виталий Кимнің баяндамасы көрермендердің жоғары қызығушылығын тудырды, онда ол Қазақстан мен Өзбекстан нарықтарының дамуы мен құрылымы туралы айтты.
2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша Қазақстан мен Өзбекстанның фармацевтикалық нарықтарында дәрілік заттар мен биологиялық белсенді қоспаларды (ББҚ) бөлшек саудада өткізудің жиынтық көлемі шамамен 1,8 млрд. АҚШ долларын құрады және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 16,6%-ға өсті. Заттай түрде сату көлемі 596 миллион қаптаманы құрап, 4,1%-ға өсті (1- сурет).
1-сурет Қазақстан мен Өзбекстан нарықтарындағы дәрілік заттар мен биологиялық белсенді қоспаларды бөлшек саудада сатудың құрылымы
Санаттар бойынша құрылымды қарастыра отырып, Өзбекстан нарығындағы ББҚ үлесі шамалы және доллармен 4% және заттай 2% құрайды. Сонымен қатар Қазақстан нарығында ББҚ үшін айтарлықтай салмақты және тиісінше 12 және 11%-ын құрайды.
ББҚ сегментінің белсенді даму проблемасы тек Орта Азия нарықтарында ғана емес, сонымен қатар басқа дамушы нарықтарда да байқалады, бұл дәрі-дәрмектермен салыстырғанда қарапайым тіркеуге және аз реттеуге байланысты.
Отандық және шетелдік өндірістегі препараттарды дәріханалық сатудың құрылымы Қазақстан мен Өзбекстанның фармацевтикалық нарықтарының импортқа тәуелді екендігін айғақтайды. 2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша Қазақстан нарығындағы импорттық препараттардың үлесі 87% ақшалай және 74% заттай мәнде құрайды. Өзбекстанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 86% және 63% құрайды (2-сурет). Сондай-ақ, отандық препараттарды сату көлемінің өсу қарқыны импортталғанға қарағанда жоғары екенін атап өткен жөн. Бұл осы елдердің үкіметтері өндірістерді оқшаулау және импорттық дәрі-дәрмектерге тәуелділікті азайту үшін реформалар енгізіп, стратегиялар әзірлеп жатқанын көрсетеді.
Рецепт мәртебесі бойынша бөлшек сауда құрылымын талдай отырып, Өзбекстан нарығындағы рецепт бойынша дәрі-дәрмектердің жеткілікті жоғары үлесін атап өтуге болады. Қазақстанда рецептілік препараттардың үлесі төмен, алайда динамика рецептуралық сегменттің дамуының жоғары қарқынын айғақтайды, бұл оның үлесінің ұлғаюына ықпал ететін болады.
2-сурет Қазақстан мен Өзбекстанның отандық және шетелдік өндірістегі дәрілік заттардың бөлшек сауда нарығының құрылымы, сондай-ақ олардың рецептуралық мәртебесі
Дәріханадағы дәрі-дәрмектерді сату көлемінің өсу индикаторларының көмегімен нарықтардың не үшін дамып жатқанын түсінуге болады. Деректерге сүйенсек, 2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша Қазақстан нарығы долларлық мәнде негізінен алмастыру индексі есебінен өсуді көрсетті, бұл дәрі-дәрмектерді физикалық тұтынуды ұлғайту арқылы дамуды көрсетеді. Сонымен қатар, Өзбекстан нарығында өсудің негізгі факторларының бірі инфляциялық компонент болып табылады, бірақ алмастыру индексі де айтарлықтай үлес қосады (3-сурет).
3-сурет 2023 ж. ұқсас кезеңмен салыстырғанда 2024 ж. І жартыжылдығының қорытындылары бойынша дәрілік заттарды дәріханалық сату көлемінің долларлық мәнде өзгеру индикаторлары
2024 жылдың І жартыжылдығында маркетингтік ұйымдар арасында дәрілік заттарды ақшалай түрде бөлшек саудада өткізу көлемі бойынша Қазақстан нарығында «Штада-Нижфарм», «Санто» және «ВОРЛД МЕДИЦИН ГРУПП» компаниялары көшбасшы болып табылады. Өзбекстанда бұл компаниялар - «КРКА», «Штада» және «Юрия-Фарм» (4-сурет). Рейтингте көптеген ірі халықаралық компанияларды байқауға болады, бұл импорттық дәрі-дәрмектерге жоғары тәуелділікті тағы бір рет растайды.
Брендтердің ішінде Қазақстан нарығында ақшалай мәнде сату бойынша көшбасшылар этил спирті, ГЕПТРАЛ және КРЕОН, ал Өзбекстанда - натрий хлориді, ТИВОРТИН және РЕОСОРБИЛАКТ болып табылады (5-сурет).
4-сурет Қазақстан және Өзбекстан республикаларында 2024 ж. І жартыжылдығының қорытындысы бойынша дәрілік заттарды ақшалай түрде дәріханалық сату көлемі бойынша Топ-20 маркетингтік ұйым
5-сурет Қазақстан және Өзбекстан республикаларында 2024 ж. І жартыжылдығының қорытындысы бойынша ақшалай мәнде дәріханалық сату көлемі бойынша дәрілік заттардың Топ-20 бренді
САММИТ ҚОРЫТЫНДЫСЫ
Орта Азия елдерінің фармацевтикалық нарықтары үздіксіз сын-қатерлер мен өзгерістер жағдайында дамуда. Деректер Қазақстан мен Өзбекстанның нарықтары ақшалай да, заттай да бөлшек сауда өсімін көрсете отырып, белсенді дамып келе жатқанын көрсетеді. Нарықтардың оң динамикасы әлеуетті инвесторлар үшін оң сигнал болып табылады.
Еуразиялық фармацевтикалық Саммиті-2024 бірнеше жыл қатарынан Еуразия елдерінің фармацевтикалық нарықтарын одан әрі дамытуға бағытталған пікір алмасу және стратегияларды бірлесіп әзірлеу үшін платформа болды. Саммитке қатысушылар Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Әзірбайжан, Армения сияқты елдердің фармацевтикалық нарықтарының мемлекеттік және коммерциялық сегменттеріндегі үрдістерді белсенді талқылады. Фармацевтикалық нарықтардың өнім сапасына қойылатын талаптардың артуы және реттеуші базаның өзгеруі жағдайындағы болашағы басты мәселелердің бірі болды.
Саммит тәжірибе алмасудың және саланың негізгі стейкхолдерлерімен қызықты мәселелерді талқылаудың бірегей мүмкіндіктерін ұсынды. Іс-шара барысында қатысушылар өздерін қызықтырған мәселелерді талқылау және реттеушілермен дөңгелек үстел форматында талқылады, сондай-ақ жетекші фармацевтикалық компаниялардың, дистрибьюторлардың және дәріхана желілерінің топ-менеджерлерімен бір-бірден кездесулер өткізе алды.
«Proxima Research» компаниясының кәсіпқойлары әрқашан клиенттерге көмекке келеді, кез келген күрделіліктегі мамандандырылған маркетингтік зерттеулер жүргізеді және консультациялық қызметтер көрсетеді. Фармацевтикалық нарықтың болашағына көз жүгіртуге көмектеседі - тапсырыс берушінің қалауы бойынша олар әртүрлі макроэкономикалық көрсеткіштерді ескере отырып, нарықтық жағдайдың дамуы туралы қысқа, орта және ұзақ мерзімді болжамдар жасайды. Осындай қолдаудың арқасында фармкомпаниялар нарықтағы позицияларын жақсарта алады, әрдайым жағдайға ие болады және трендте болады.
Контакттер: https://proximaresearch.com/kz/ru/
E-mail: Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в вашем браузере должен быть включен Javascript.
Телефондар: +7 727 293 58 97, +7 727 293 58 96, +7 727 292 04 38
Facebook: https://www.facebook.com/PROXIMARESEARCH
