Конференцияның алғашқы күні фармацевтикалық саланың реттеуші органдарымен кездесуге арналды және өз алаңында Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Армения, Тәжікстан, Әзірбайжан және Түркия елдерінің өкілдерін жинады. Спикерлер негізгі қызмет бағыттарын, ұлттық реттеушілердің даму келешегін және өзара байланысын, сондай-ақ дәрілік заттар сапасын бағалаудың заманауи тәсілдерін талқылады.
Мәслихат қатысушыларына құттықтау сөз арнаған Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Жандос Бүркітбаев «Осындай кездесудің өткізілуі – елдің және өңірдің фармацевтикалық саласын әріқарай дамытуға жасалатын ортақ іс-қимылдағы маңызды қадам» деп атап көрсетті.
Еуропа, Таяу Шығыс, Африка өңірі бойынша USP Бас директоры, д-р Алессандро Слама бүкіл әлемдегі АҚШ Фармакопеялық конвенциясының тарихы мен қызметі туралы толық әңгімелеп берді. Ол Қазақстан мен Өзбекстанның Фармакопеялық конвенция мүшелері екенін қоса айтып, қазіргі мәслихаттың бүкіл Орталық Азиямен бірлескен жұмысқа жаңа екпін беретініне сенім білдірді.
ДЗ мен МБ СҰО Бас директоры Еркен Даутбаев Қазақстандағы дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар сапасының бақылануы және осы істе Ұлттық орталықтың атқаратын рөлін баяндады. Ол Қазақстанның өз үдерістерін жаһандық стандарттармен үйлестіретінін және сапаны бақылаудың үш сатыда жүзеге асырылатынын атап өтті: ҚР ДСМ Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетінде тіркеу арқылы нарыққа жіберу, тіркеуден кейінгі кезеңдегі бақылау және сапаны мемлекеттік бақылау. Жыл сайын Ұлттық орталықтың мамандары дәрілік препараттарға 6 мыңға жуық сараптама жүргізеді, олардың шамамен 5%-ы нарыққа жіберілмейді, ал 5 мыңға жуық сараптама медициналық бұйымдарға жүргізіледі, орта есеппен, оның 7%-на нарыққа қосылуға рұқсат берілмейді. Бұдан бөлек, тіркеуден кейінгі бақылау шеңберінде Орталық препараттардың жағымсыз реакциялары және медициналық бұйымдарды қолдану кезіндегі жайсыз оқиғалар туралы карта-хабарламалар жинайды және пайда-қауіп арақатынасына бағалау жүргізеді.
Кездесудің жалғасуында USP Еуропа, Таяу Шығыс және Африка өңірі бойынша реттеу мәселелері және мемлекеттік саясат мәселелері жөніндегі директоры, д-р Закия Аль-Курди дәрілік заттар сапасын қамтамасыз етудегі USP рөлі туралы баяндамасын оқыды, ал ғылыми мәселелері жөніндегі менеджері, д-р Аманда Гиралделли Мар қоспалар құрамын тексеру бағытындағы ұйымдастыру жұмысының таныстырылымын ұсынды.
Күннің екінші жартысы конференцияға қатысушы елдердің реттеу органдарының жұмысына арналды. Негізгі қызмет бағыттары және өз мемлекеттік жүйелерінің дамуы жөнінде Өзбекстан Фармацевтикалық жүйелердің қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі директорының орынбасары Әлішер Теміров, Армения Дәрілер мен медициналық технологияларды ғылыми сараптау орталығының тіркелген құралдарды сараптау бөлімінің басшысы Наира Романова, Тәжікстан Фармацевтикалық ғылыми-зерттеу орталығының стандарттау бөлімінің бастығы Хусрав Халифаев, Түркия Дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар агенттігінің фармакопея бөлімінің басшысы Мехмет Емре Оздемирхан, Қырғызстан Дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар департаментінің дәрілік заттарды тіркеу бөлімінің басшысы Мирбек Нишанбаев және Әзірбайжан Медициналық және фармацевтикалық өнім сапасын сараптау және бақылау зертханасының басшысы Чингиз Шукуров баяндап берді. Сонымен қатар, жалпы қазіргі таңдағы реттеу жүйесін нығайту жөнінде PQM+ дәрілік заттар сапасын ілгерілету бағдарламасының техникалық кеңесшісі Дидар Нұрғожина әңгімеледі.
Конференция барысында вакциналар сапасын бағалауға негізгі екпін қойылды – толық талдаумен USP ғылым бөлімінің басшысы, аға ғылыми қызметкер, д-р Джон Чиполло сөз сөйледі.
Конференцияның екінші күні фармацевтикалық саланың өндірушілерімен және қауымдастықтарымен кездесуге арналды. Қатысушылар фармакопеялық стандарттарды,дәрілік заттарды өндіру мен олардың сапасын қамтамасыз етудің өзекті мәселелерін талқылады.
Іс-шараны аша отырып, жиналғандардыЕуропа, Таяу Шығыс, Африка аймағы бойынша USP бас директоры д-р Алессандро Слама және ДЗ мен МБ СҰО бас директоры Еркен Даутбаевқұттықтады. Еркен Даутбаев МемлекеттікФармакопеяның Қазақстанда енгізілгенін және даму үстінде екенін, сондай-ақ отандық мамандардың Еуразия Экономикалық одағының Фармакопеясын әзірлеуге және үйлестіруге пәрменді қатысатынын атап өтті. Бұдан бөлек, Қазақстан Республикасында АҚШ, Еуропалық Одақ және Британия фармакопеяларының талаптары мемлекеттік Фармакопеямен қатар мойындалған.
Еуропа, Таяу Шығыс, Африка аймағы бойыншастратегиялық клиенттерді дамыту жөніндегі USP менеджері Стефано Д’Амико АҚШФармакопеясына шолу ұсынды, ал ҚР МФ жәнеЕАЭО Фармакопеясын жетілдіру жөніндегі басқарма басшысы және ЕАЭО Фармакопеякомитетінің төрайымы, профессор АрдақТөлегенова Қазақстан Мемлекеттік Фармакопеясытуралы жасаған толық баяндамасын оқыды. Ардақ Төлегенова фармакопея – бұл дәрілік заттар сапасының мәселелері жөніндегі негіз қалаушы құжат екенін, осы орайда МФ сапастандарттарының өнімдер GMP және ISO сапа жүйесінің талаптарына сәйкес өндірілген жағдайда ғана қолданылатынын, өз кезегінде, дәрілер, қосымша заттар және материалдар сапасының МФстандарттарына тұрақты сәйкес болуын қамтамасыз етуі тиістігін атап көрсетті. Бірінші сессияда стандарттар тақырыбын Еуропа, ТаяуШығыс, Африка аймағы бойынша ғылыми мәселелер жөніндегі USP аға менеджері Кристиан Зайн жалғастырып, АҚШ Фармакопеясыныңстандарттық үлгілерінің маңыздылығы туралы әңгімеледі.
Дәрілік препараттар өндірісі келесі сессияда негізгі талқылау нысаны болды. Сонымен, ҚР Фармацевтикалық қызметті қолдау және дамыту қауымдастығының президенті Марина ДурмановаҚазақстандағы келісім-шартты өндірістің дамуы, оның мүмкіндіктері мен кедергілері туралы ақпарат берді, ал Қазақстандағы Халықаралық фармацевтикалық өндірушілер қауымдастығының атқарушы директоры Светлана Оспановақазақстандық нарықта шетелдік фармөндірушілер қақтығысып жүрген мәселелерді ауқымды айтып берді. Сонымен қатар, Өзбекстандағыфармацевтикалық кластерлерді дамыту тәжірибесімен республика фармацевтикалықсаласын дамыту агенттігінің өкілі Хилола Ганиева бөлісті.
Конференцияның маңызды бөлігі – үшіншісессия барысында дәрі-дәрмектер сапасын қамтамасыз ету тақырыбы талқыланды. Мұндапарентеральді қолдануға арналған өндірістегіқоспалар құрамын сынақтан өткізу, фармацевтикалық талдамалық қоспалар, нитрозамин қоспалары, көрінетін бөлшектерді бақылау сияқты тақырыптарды қарастыруға көп назар аударылды. Еуропа, Таяу Шығыс, Африка аймағы бойынша ғылыми мәселелер жөніндегі USP аға менеджері Кристиан Зайн, ғылым мәселелер жөніндегі USP менеджері Аманда Гиралделли Мар және Қарағанды фармацевтикалық кешенінің сапа жөніндегі директоры Береке Танагөзовабаяндамашылар мінберіне көтерілді. Атап көрсетілгендей, тура осы фармакопеялықстандарттарды дамыту және қадағалау дәрілік препараттар мен вакциналар қауіпсіздігінің талапқа сай деңгейінің кепілі болып табылады.
Ол өз алдына, Қазақстандағы COVID-19 ауруына қарсы QazVac вакцинасын жасау және өндіру тәжірибесімен ҚР ДСМ Биологиялық қауіпсіздік проблемаларын ғылыми-зерттеу институтының зертхана меңгерушісі Леспек Құтымбетов бөлісті.
Конференцияны қорытындылай отырып, ұйымдастырушылар мен қатысушылар осындай кездесулердің тек тәжірибе алмасу үшін ғана емес, бүкіл өңірдің фармацевтикалық саласын дамытудың бірлескен жоспарларын ойластыру, жалпы басым мүдделі бағыттарын белгілеу үшін де қажет екенін атап көрсетті.
Дереккөз: https://www.ndda.kz.
